Książka Arché

13.10.2021

W jaki sposób w naszej kulturze i tradycji wizualnej pojawiły się formy i znaki, którymi posługujemy się do dziś? W najnowszym projekcie, Arché, nagradzany fotograf Kacper Kowalski, eksploruje uniwersalne związki człowieka i natury.

Kacper Kowalski fotografuje krajobraz z lotu ptaka od dwudziestu pięciu lat. Wykorzystując niezwykłą perspektywę, w trakcie samotnych lotów na wysokości około stu pięćdziesięciu metrów nad poziomem gruntu, pokazuje niedostępne na co dzień pejzaże i krajobrazy miejskie. Kiedy wzbija się w chmury na paralotni lub w wiatrakowcu, jego doświadczenie obejmuje wszystkie zmysły: otaczają go fale gorącego i zimnego powietrza, odczuwa wibracje, wiatr i wilgotność powietrza. Paradoksalnie, to właśnie w tym otoczeniu jego umysł się wycisza, w stanie absolutnej koncentracji, który jest niezbędny w podwójnej roli fotografa i pilota. Kiedy bodźce ze świata zewnętrznego zostają wyciszone, krajobraz zaczyna komunikować się językiem symboli, kształtów i znaków, który uwidacznia się na zdjęciach.

Książka Arché, Polska 2021, wydanie pierwsze

W najnowszym projekcie, Arché, Kowalski pogłębia poszukiwania, które rozpoczął tworząc nagradzane serie zdjęć: Efekty uboczne i Over. W Efektach ubocznych artysta koncentrował się na działalności współczesnego człowieka i jego relacji z naturą. Over jest cichą eksploracją stanów emocjonalnych samego twórcy i jego wizją przyszłości jako post-apokaliptycznej epoki, która wyłania się z abstrakcyjnych pejzaży fotografowanych zimą. Arché (gr. „początek rzeczy”) przenosi dotychczasowe rozważania na poziom uniwersalny. To opowieść o relacji ludzi i natury, refleksja na temat związku między przeszłością a teraźniejszością, którą można dostrzec w ludzkiej potrzebie duchowości, a w naturze – w symbolach wyłaniających się w krajobrazie.

“Szukałem zjawisk, które przeoczyłem w ciągu wielu lat eksploracji współczesnego świata. Czegoś, co zawsze było w krajobrazie, co inspirowało ludzi od początków myślenia abstrakcyjnego, od czasów zbieracza-łowcy. W jaki sposób do naszej kultury i tradycji wizualnej weszły formy i znaki, którymi posługujemy się do dziś? Odpowiedzi szukałem w naturze. Obserwując świat z perspektywy lotu ptaka mam przywilej odkrywania świata w jego pierwotnym kształcie. Fotografowałem znaki, które wyłaniają się z lodu zimą. Niektóre zdjęcia przedstawiają formy, które powstają na zamarzniętym jeziorze, gdy bąbel metanu uwolnionego z dna przebija cienką taflę lodu. Przez dziurkę przesącza się woda, wokół topi się śnieg. Gdy wieje wiatr, tafla lodu pracuje pod jego naporem. Czasem się zdarzy, że ryba która akurat podpłynęła zaczerpnąć powietrza zostaje wypchnięta na lód wraz z wodą. To właśnie w nadziei na łatwy posiłek te punkty odwiedzają lisy, których ślady widać na śniegu. Czasami na jeziorze powstają smugi. Dzieje się tak, gdy mróz tężeje, lód pęcznieje i pęka pod własnym naporem. Przez szczeliny przesiąka woda. Podobnie jak inne lodowe formy, koło też jest ulotne, deformuje się, znika pod śniegiem lub przeistacza się w coś innego”, tak Kacper Kowalski opisuje fotografii.


Pierwsze zdjęcia do projektu Arché zostały wykonane zimą 2016/2017 i w kolejnych sezonach. W zimowych miesiącach 2019/2020 było zbyt ciepło, żeby kontynuować pracę nad projektem w założonej formie – rzeki i jeziora nie zamarzły. „Skoncentrowałem się na Wiśle, największej dzikiej rzece w Europie, która stopniowo i nieubłaganie wysycha. W ten sposób projekt zyskał współczesny wymiar i jest ostrzeżeniem przed ignorowaniem kluczowej relacji, która polega na symbiozie człowieka i środowiska”, mówi Kowalski.

Na ten wymiar zwrócił uwagę nagradzany islandzki pisarz i eseista Andri Snaer Magnason, autor bestsellera “O czasie i wodzie”, który jest autorem tekstu do książki: “W najnowszych pracach Kacper poszukuje odpowiedzi na wiele pytań. Sięga do coraz głębszych pokładów, w których natura, śnieg, woda i dzika przyroda tworzą formy, jakie niewielu z nas oglądało. Początkowo jego fotografie wydają się dziwnie znajome. Doszukujemy się więc podobieństw do japońskich obrazów malowanych tuszem, minimalistycznych, modernistycznych form na papierze, starożytnych symboli okultystycznych, malowideł naskalnych. Kiedy przyjrzymy się bliżej, dociera do nas, że to natura i nagle doznajemy połączenia z jakimiś obszarami naszego umysłu, ze wspomnieniami odziedziczonymi z czasów, w których interpretowanie takich przyrodzonych śladów i form było konieczne, aby przeżyć. Z czasów, w których początek bierze mitologia, sprzed nastania pisma, a może nawet zanim powstał język”.

książka Arché

“Arché jest opowieścią o czasach prehistorycznych, kiedy tradycja, kultura i znaczenia były częścią zbiorowej wyobraźni. Kiedy mity i rzeczywistość przenikały się, a symbole i motywy były przekazywane z pokolenia na pokolenie w formie ustnych opowieści. To jest fundament naszej cywilizacji, czy zdajemy sobie sprawę czy nie”, podsumowuje Wiktoria Michałkiewicz, kuratorka projektu.

Światowa premiera książki Arché będzie miała miejsce na targach Paris Photo w listopadzie 2021.

Kacper Kowalski Arché

Fotografie: Kacper Kowalski
Teksty: Kacper Kowalski, Andri Snær Magnason
Kuratorka projektu: Wiktoria Michałkiewicz

Tłumaczenie tekstu Andriego Snæra Magnasona: Miłka Jankowska
Redakcja i korekta tekstów: Małgorzata Kuśnierz, Joanna Osiewicz-Lorenzutti,
Izabela Poręba, Małgorzata Poździk, Ewa Siemieńska

Projekt graficzny: Ania Nałęcka-Milach / Tapir Book Design
Złożono krojem Grafier Wydrukowano na Alto 1.5 Creme oraz Tyvek Classic
Druk i oprawa: Grafix, Gdańsk
Koordynacja produkcji: Leszek Marcinkowski MCG

Wydawca: Kacper Kowalski FABRYKA
www.kacperkowalski.com

Wydanie pierwsze
Nakład: 1000 egz.
Edycja specjalna: 100 egz.

Copyright © for the photographs by Kacper Kowalski
Copyright © for the texts by the authors
Copyright © for the edition by Kacper Kowalski FABRYKA, Gdynia 2021

ISBN: 978-83-929928-4-4

Fotografie powstały w Polsce między 2017 a 2021 rokiem.